Baby lichaamstaal
Slaap- en hongersignalen
Het ene moment is je baby nog wakker en alert, het volgende moment is hij moe en nog een fractie later al weer té moe om nog ontspannen in slaap te kunnen vallen. Bij een baby gaat dit heel snel. Een baby is ook gemakkelijk over zijn moeheid heen te helpen door iets met hem te gaan doen. Maar moe blijft hij en in werkelijkheid wordt hij steeds vermoeider. Een vicieuze cirkel ligt op de loer.
Vermoeidheid herkennen en oververmoeidheid voorkomen
Als je de vermoeidheids-signalen van je baby herkent, ben je al goed op weg. Als je vervolgens handelt naar wat je hebt gezien en je baby te slapen legt, heb je aan de belangrijkste voorwaarden voor een goede slaap voldaan.
Goede timing is essentieel. Als je baby over zijn slaap heen gaat, krijgt hij steeds meer moeite met slapen en op den duur raakt hij overstuur van vermoeidheid. Als je timing goed is, zal je baby niet alleen makkelijker in slaap vallen, ook de kwaliteit van de slaap zal verbeteren (dieper en langer).
Timing is dus dé sleutel voor je baby om ontspannen in slaap te kunnen vallen. Een inbakerdoek is daarbij een hulpmiddel, net als bijvoorbeeld een fopspeentje.
Slaap- en hongersignalen kunnen op elkaar lijken
Jonge baby’s hebben nog geen controle over hun lijfje. Hun bewegingen worden gedreven door automatische reflexen. Daarom kan het moeilijk zijn om te zien wanneer je baby nu precies moe is. Het duurt even voordat je de signalen herkent en ze niet meer verwart met krampjes of hongersignalen.
- Een baby die goed gedronken heeft, kan van vermoeidheid toch hongersignalen laten zien zoals ‘zoeken’ of sabbelen op zijn handjes. Twijfel niet en leg je baby gerust te slapen.
- Een baby kan van moeheid gaan schoppen met zijn beentjes. Omdat dit ongeveer een half uur na de voeding is, zou je ook kunnen denken aan krampjes.
- Een baby die net wakker wordt en trappelt met zijn beentjes, heeft geen krampjes, maar honger.
- Een baby die net wakker wordt en gaapt, is uitgerust en hongerig.
De optelsom van luisteren, kijken en tijdstip vertelt wat je baby nodig heeft
Door goed te kijken naar je baby – wat doet hij en wanneer – kun je leren op tijd in te spelen op zijn behoefte aan slaap. Een uitgeruste baby drinkt immers ook weer beter en zit beter in zijn vel.
Als je baby moe wordt, gaat hij niet van het één op andere moment huilen. Meestal gaat het zo: gapen, wegkijken of ‘drukke’ ongecontroleerde bewegingen, jengelen en daarna huilen. Daarom wordt huilen ook wel een laat signaal genoemd. Huilen is zeker niet het enige communicatiemiddel zoals soms wordt gezegd.
Vermoeidheidssignalen bij baby’s tot 3 maanden
- staren (‘glazige’ blik)
- grimas op het gezicht
- geluidjes maken als een krakende deur
- gezicht in je borst begraven
- overstrekken
- gebalde vuistjes
Bekijk het filmpje. In 1.40 min. zie je ongecontroleerde bewegingen, gapen, oogjes toe, jengelen, weer gapen en weer ‘kraak’geluidjes. Als deze baby naar haar bed wordt gebracht en stevig ondergestopt wordt, dan zal ze ongetwijfeld heerlijk gaan slapen.
Oververmoeidheid
Is je baby al lange tijd achter elkaar wakker, heeft hij zijn ogen wijd open? Grote kans dat hij niet alert, maar juist oververmoeid is.
Een oververmoeide baby wordt meestal na korte tijd weer wakker. Het klinkt onwaarschijnlijk, maar in de praktijk zie je vaak dat een uitgeruste baby veel beter slaapt dan een uitgeputte baby. ‘Rekken’ werkt meestal averechts.
Als je baby meer controle krijgt over zijn lijfje, dan zul je vermoeidheidssignalen steeds beter leren herkennen: in de ogen wrijven, friemelen aan de oren, rode wangen of oren of juist bleek zien.
Als je daar alert op blijft en je een dagstructuur hanteert die voorspelbaar en voor je baby herkenbaar is, kun je voorkomen dat hij oververmoeid raakt. Als je je baby gevoed, verschoond en geknuffeld hebt, leg hem dan binnen de wakkere tijd in de box en kijk van een afstandje wat hij laat zien, dat is echt leuk om te ontdekken!
Baby-gym
Leg je jonge baby nog niet onder een baby-gym. Dit houdt hem te lang wakker en bovendien heeft hij dan geen gelegenheid om zelf de rust op te zoeken. Leg bijvoorbeeld in de box aan één kant een paar speeltjes en laat de andere kant leeg. Zodra je baby zijn hoofdje naar de saaie kant draait, zou hij wel eens moe kunnen zijn.
Een baby die in de wakkere tijd teveel indrukken (prikkels) heeft opgedaan, heeft in de regel ook moeite om in slaap te vallen.
Een overprikkelde baby wordt al huilend steeds drukker in zijn bewegingen en draait zijn hoofdje weg van licht, speelgoed en mensen. Hoe vermoeider je baby raakt, hoe lastiger het wordt om de verschillende signalen van elkaar te onderscheiden.
Van alle signalen is huilen de meest duidelijke en meest indringende mogelijkheid die een baby heeft om te communiceren. Als je goed kijkt naar je baby, zul je merken dat er vaak andere (soorten) signalen aan het huilen vooraf gaan. Over het algemeen kun je dus zeggen dat huilen in de meeste gevallen een laat signaal is.
Hongersignalen
- zuigbewegingen
- tong uitsteken
- met tong over zijn lipjes likken
- lipjes tuiten/plooien
- draaien met zijn hoofdje (zoeken)
- sabbelen op zijn handjes of vingers
Vroege hongersignalen zijn bij een uitgeruste baby te zien, bij een (over)vermoeide baby niet.
Een oververmoeide of overprikkelde baby kan op een gegeven moment alleen nog maar huilen en dan is het moeilijk om te in te schatten wanneer je baby honger heeft. Daarom is het voorkómen van oververmoeidheid zo belangrijk.
Lees meer
Tips voor na de kraamtijd, hoe en wanneer rust en regelmaat toepassen?
Is inbakeren een kwestie van doorzetten?
Boek Slapen als een baby
Veel informatie over lichaamstaal staat in het boek ‘Slapen als een baby’. De titel van het boek komt van de Engelse uitdrukking ‘Sleeping like a baby’ wat iets betekent als diep en vredig slapen. Tja, wie droomt daar niet van? Tevreden en zonder zorgen slapen. Net als baby’s dat blijkbaar doen. Sommige baby’s dan. Soms. Slapen gaat bij veel baby’s niet vanzelf. En als een baby onrustig is, draait alles om slaap en ga je uiteindelijk op de klok leven. Je leeft van voeding naar voeding omdat dat je enige houvast is. Voeden. En de klok. Overleven. Iedereen zegt immers dat het na 3 maanden vanzelf beter wordt. Dus…
Geen dus. Je kunt veel meer doen! Zowel voor je baby als voor jezelf.
(pdf opent in een nieuw scherm)
Geen slaaptraining
De schrijfster heeft geen slaaptraining of methode beschreven. In haar boek geen gouden tips of oplossingen, maar praktische informatie om samen met jouw baby een nieuw ritme te vinden. Veel babygedrag is normaal en onzekerheid bij jou als ouder is ook normaal. Hoe vind je samen een nieuwe ritme zonder al teveel onzekerheid of vermoeidheid?
Slapen als een baby is een boek voor (aanstaande) ouders die willen weten hoe ze rust en evenwicht kunnen vinden in hun leven met een baby. Het boek bevat informatie en geeft inzicht. Je kunt namelijk veel doen voor je baby! Met dit boek vind je vanzelf een manier die bij jou en jouw baby past.