Baby wanneer vaste voeding?

Hoe kies jij het beste voor je baby?

Tot eind jaren negentig was het gebruikelijk om baby’s vanaf vier maanden naast borst- of flesvoeding vast voedsel te gaan geven. Op basis van uitgebreide literatuurstudies en onderzoeksvergelijkingen van onder andere de WHO (Wereldgezondheidsorganisatie) werd toen besloten om met bijvoeding te starten vanaf zes maanden. Deze verschuiving zou de kans op allergieën, obesitas en diabetes verkleinen. Sindsdien heeft deze exclusieve zes-maanden-grens regelmatig onder druk gestaan. Een aantal jaren geleden naar aanleiding van een publicatie in een Brits medisch tijdschrift en onlangs opnieuw door een onderzoek vanuit het Erasmus MC.

Vanuit het Erasmus ziekenhuis is onderzoek gedaan naar de invloed van allergene producten zoals koemelk, soja, kippen-ei, pinda en noten. Het lijkt er op dat een (gecontroleerde) vroege blootstelling aan sommige voedingsmiddelen er juist voor zorgt dat deze stoffen beter verdragen worden op latere leeftijd. Ook uit andere studies is dit effect gebleken. Dat lijkt dus het tegenovergestelde van wat de WHO heeft geconstateerd!

De wisselende adviezen en de berichten in de media maken het er voor ouders niet makkelijker op om te bepalen wat waarheid is. Wat bij je ene kind nog een breed gedragen advies was, blijkt bij een volgend kind ineens weer achterhaald. Ook deskundigen zijn het niet met elkaar eens.

Bedrijven en geld onmisbaar bij onderzoek

Het gemakkelijkst voor ouders is om niet zomaar te geloven wat fabrikanten van babyvoeding beweren. Lastiger wordt het al als professionals zich laten sponsoren (klinkt vriendelijker dan uitbetalen) door fabrikanten. Zijn ze dan nog objectief? Fabrikanten sponsoren ook wetenschappelijk onderzoek. Soms het onderzoek zelf, soms ‘slechts’ het drukken van het proefschrift. Wanneer is een onderzoek of een advies 100% onafhankelijk en vrij van vooroordelen, overtuigingen en tunnelvisies? Deskundigen op het gebied van borstvoeding hebben grote bezwaren tegen Nutricia als sponsor van het Erasmus MC onderzoek en beschouwen de uitkomsten om deze reden onbetrouwbaar. Ik heb niet de wijsheid om te beoordelen in hoeverre deze bewering waar is, maar ik mag hopen van niet!

Het tegenargument is dat sponsoring van bedrijven onvermijdelijk is wil men wetenschappelijk onderzoek betaalbaar houden. Dat geloof ik, maar vraag me niet waar precies de grens ligt, dat weet ik namelijk niet.

Sponsoring Nutricia of andere fabrikantenHet titelblad van het proefschrift: Early Life Nutrition and Gastrointestinal and Allergic Outcomes: The Generation R Study, Jessica Kiefte – de Jong

Financial support for this dissertation was kindly provided by:
Erasmus University Rotterdam
Nederlandse Coeliakie Vereniging
J.E. Jurriaanse Stichting, Rotterdam
Astmafonds
Danone Research – Center for Specialised Nutrition
Yakult Nederland B.V.
Nutricia Nederland B.V.
Nestlé Nutrition
GE Healthcare
Nutri-akt B.V.
Stichting Astmabestrijding

Lobby en maffia

Ik blijf het opmerkelijk vinden dat Nutricia, Friso en andere kunstvoedingsfabrikanten altijd staan te trappelen om onderzoeken en ook scholingen te financieren. O.a. op het gebied van borstvoeding, wat is voor hen de winst? Lobby’s noemen ze dit. Lobby klinkt een beetje als lobbes, goedzak. Maar onderschat lobby’s niet! Het zijn groepen die in staat zijn druk uit te oefenen op de besluitvorming op regeringsniveau. Zo is er een tabakslobby en een diabateslobby en vele andere.

Vroegere introductie van bijvoeding kan allergie voorkomen

Vroegere introductie van bijvoeding kan allergie voorkomen, waaronder koemelkallergieIn het Erasmusonderzoek werden geen verschillen gevonden tussen groepen kinderen met en zonder koemelkallergie of overgevoeligheid in de familie (wat overigens niets met zekerheid zegt over individuele situaties). Ook werd geconcludeerd dat het voor wat betreft gewichtstoename niet uitmaakt of vast voedsel voor of na zes maanden worden geïntroduceerd. Afgeraden wordt wel om voor zes maanden al brood, glutenpap of vis te geven.

Door deze en andere studies is de kans groot dat de adviezen op het gebied van bijvoeding vervroegd gaan worden. Toch lees ik ook kanttekeningen in de conclusies van het onderzoek. Deze worden in de media echter nergens genoemd!

De onderzoeker geeft aan dat een standaard advies over leeftijd van introductie van bijvoeding niet gegeven kan worden. De gevolgen van vroeg of laat vast voedsel zijn namelijk erg uiteenlopend. Ook adviseert zij om meer onderzoek te doen naar de voeding van jonge kinderen vlak na de periode van melk en bijvoeding. In het proefschrift spreekt zij over een ‘Westers eetpatroon’ wat mijns inziens betekent dat ‘ons’ eetpatroon sowieso gezonder kan. Dit soort aanduidingen geven ook aan hoe complex deze materie is en hoe belangrijk om naar het individuele kind in zijn individuele situatie te blijven kijken.

Normen en werkelijkheid

BorstvoedingIn Nederland krijgt 2 op de 5 baby’s uitsluitend borstvoeding tot de leeftijd van zes maanden. Dat betekent dat 60% van de Nederlandse baby’s op de leeftijd van zes maanden bijvoeding krijgt wat in strijd is met wat de WHO adviseert. In hoeverre kun je dan (nieuwe) aanbevelingen doen die goed zijn voor hun gezondheid op de lange termijn?

Soms lees ik het argument dat het advies van de WHO om baby’s tot zes maanden enkel borstvoeding te geven alleen nodig is in ontwikkelingslanden. In die landen gelden voordelen als kosteloos, hygiënisch en anticonceptieve werking. In het Westen heeft borstvoeding andere (grote!) voordelen, namelijk minder kans op overgewicht en (indirect) diabetes. Flesvoeding (ook moedermelk uit de fles) verhoogt het risico op obesitas, dit verdient mijns inziens minstens zoveel aandacht dan allergiepreventie. We willen onze baby’s te vol stoppen! Een baby aan de borst stopt bij verzadiging. Sommige baby’s die met de fles gevoed worden drinken alles op wat ze aangeboden krijgen.

Vier maanden of zes maanden

Persoonlijk ben ik benieuwd naar een vergelijking tussen zes maanden exclusief borstvoeding en overig. En het verschil tussen vier maanden borstvoeding met daarna bijvoeding en zes maanden borstvoeding.
Het punt is… dat dit niet de Nederlandse werkelijkheid is. In het onderzoek zal een representatief deel van de Nederlandse kinderen onderzocht zijn. Baby’s met verschillende erfelijke eigenschappen, opgroeiend in verschillende milieus, verschillende soorten melk en op verschillende momenten in hun leven verschillende soorten bijvoeding. Wat ook in de onderzoeksconclusies staat: Er is meer onderzoek nodig om het voedingsgedrag van jonge kinderen op het juiste moment in hun leven te beïnvloeden. Speciale aandacht is vereist voor kinderen van families met een laag sociaaleconomische achtergrond.

Met een gerust hart je baby vanaf vier maanden laten wennen aan vast voedsel met de wetenschap dat je kindje daarmee minder kans heeft op het ontwikkelen van een allergie. Wees eerlijk, het zou fijn zijn op deze manier te kunnen bijdragen aan de gezondheid van je baby. Mijn boodschap: blijf kritisch, blijf jezelf informeren en vraag bij adviezen waaróm iets gezond of minder gezond is. Door de onderbouwing kun je meestal de beste afweging voor jouw kind maken.

Mij ontbreekt het aan tijd om alle onderzoeksconclusies en beweringen tot in detail uit te zoeken. Ik neem aan dat voor jullie, lezers, ouders, hetzelfde geldt.
Ik ben zelf geneigd te denken dat de natuurlijke ontwikkeling bepaalt wanneer een baby aan vast voedsel toe is. Met vier maanden kan hij zelf nog geen worteltje of boontje pakken :-) Met vijf of zes maanden wel. Echt kauwen en goed zitten volgen nog later. Eigenlijk gaat het meestal vanzelf, met gezond verstand kom je een heel eind zonder al te grote twijfels.

Hoe kies jij het beste voor je baby?

Waar let je op? Welke informatie vinden jullie betrouwbaar? Van wie?
Wat het consultatiebureau adviseert? Of de kinderarts?
Signalen die je baby laat zien?
Heeft hij honger, kijkt hij met interesse naar eten of stopt hij van alles in zijn mondje?
Vertrouw je op de informatie op potjes? Voldoet immers aan wettelijke eisen.
Geef je bijvoeding omdat je baby minder goed groeit?
Omdat je twijfelt aan de volwaardigheid van zes maanden alleen maar borstvoeding? Of omdat je baby weigert uit een fles te drinken?
Omdat je overtuigd bent dat je kindje allergisch is?
Geef je je baby waar je zelf ook groot door bent geworden?

 

Lees meer

Groente voor je baby

WHO code: Moedermelk alternatief voor borstvoeding?

Tegenstrijdige informatie en adviezen: om gek! van te worden

 

Sylvie deed de hbo-opleiding verpleegkunde en werkte in diverse velden van de gezondheidszorg. Als moeder ontdekte zij in 1999 inbakeren, toen haar derde kind oververmoeid en overprikkeld was geraakt. In 2001 startte Sylvie de site inbakeren.nl en tien jaar later ging zij ook bloggen. Over lichaamstaal van baby’s en over huilen, voeden en slapen. Aangemoedigd door de positieve reacties van ouders op haar blogs en schrijfstijl, schreef zij in 2015 het boek Slapen als een baby. Vanwege andere werkzaamheden droeg zij in 2023 deze website over. De berichten blijven bestaan. Tegenwoordig is er - meer dan ooit - behoefte aan basisinformatie.

6 reacties

  • Jacqueline

    Het is om gek van te worden, die tegengestelde adviezen. Mijn oudste is 3 jaar, die mocht vanaf 4 maanden bijvoeding, waar ik ook op de dag nauwkeurig mee begon, gretig als ik was om iets nieuws te kunnen doen. Bij mijn jongste die volgende week 6 maanden is, was het advies ineens om pas met 6 maanden bijvoeding te geven om allergieën te voorkomen. En nu lees ik dus weer dat eerder beginnen tóch beter is. Tja, wat moet je daar nou mee?

    Ik ben een week of drie geleden begonnen met mijn jongste af en toe fruit geven. Waar mijn oudste het nieuwe eten geweldig vond en al gauw alles opbunkerde, is mijn jongste er minder enthousiast over. Na een paar hapjes vindt ze het meestal wel mooi geweest. Ik heb me dus niet helemaal aan het advies van de 6 maanden grens gehouden, ik ben er met ca. 5 maanden mee begonnen, nog niet op dagelijkse basis trouwens omdat ze er nog niet echt aan toe leek te zijn, maar wel met het idee, dan kan ze vast wat wennen aan de smaak en tegen de tijd dat ze 6 maanden is en de bijvoeding ook echt nodig heeft, eet ze er dan hopelijk wat méér van dan maar drie hapjes. We zullen zien. Groente heeft ze nog helemaal niet gehad trouwens, maar ik heb vandaag wel wat dozen diepvriesgroenten in huis gehaald (broccoli, doperwtjes, etc.), dus daar ga ik op korte termijn ook mee beginnen.

    Vandaag gaf mijn dochtertje duidelijk erg de voorkeur aan borstvoeding boven de banaan, ze werd heel ongeduldig van die kleine hapjes banaan en was pas tevreden toen ik de (gepureerde) banaan aan de kant deed en haar aan de borst legde.

  • ilona

    Bij mijn derde kind heb ik mijn beeld van wat goed is voor een kind bijgesteld. Bij de oudste begon ik na een paar dag bv al snel met kv met amper 4 maanden kreeg hij zijn eerste prutjes, de eerste dagen zelf gemaakt daarna die handige potjes. Ik kreeg mijn informatie over wat goed was vooral door “informatieve”boekjes, zoals wij jonge ouders ed. Pas toen mijn tweede kindje geboren werd gingen mijn ogen verder open en vond ik op andere manieren informatie en durfde de adviezen van deskundigen in twijfel te trekken. Nu bij mijn derde dochter ben ik me meer bewust van alle marketing strategien, en weiger pertinent alles wat aangeprezen word en als gezond bestempeld door de voedingsmiddelen industrie. Onze dochter eet wat wij eten, dat is heus niet altijd super verantwoord maar wel gebalanseerd als je het over een week bekijkt. ik vind daarin ook het kosten aspect belangrijk, alles waar veel reclame voor gemaakt word is duur.
    wat betreft de sponsering van onderzoeken denk ik altijd don,t bite the hand that feeds you

    Excuses voor de spelfouten, typ op de ipad.

  • Maaike de Jager

    Ik vind het een prima stuk waarin je mooi de verschillende invalshoeken hebt beschreven. Belangrijkste boodschap heb je goed weergegeven: Kijk naar je kind en vertrouw erop dat die de juiste keuze laat zien. Is ook al mooi te zien aan de verschillende reacties, er zijn echt kinderen die met 4 maanden bijvoeding vragen, ook bij volledige borstvoeding. Het kan moeders ook helpen het borstvoeden langer vol te houden. Moeders die echt voor 200% voor borstvoeding gaan weten dit meestal wel op een goede manier te managen. Zij lezen hier alles wat los en vast zit over en maken hele bewuste keuzes!

  • Annette Luime

    Het beste voor je baby kiezen kan lastig zijn. Want welke ouder wil dat niet, het beste voor het kindje? En waar baseer je je informatie op? Op wat je hoort van andere ouders? Kijk je in de supermarkt bij de babyvoeding of lees je een tijdschrift over kinderen?
    Zoals je al zegt in het stuk: kijk naar je kindje. Dat is heel belangrijk. Rond een half jaar geven ze vaak duidelijk aan dat ze meer willen.
    Vandaag kwam ik dit artikel tegen 15 trics of formula companies over hoe de babyvoedingsindustrie te werk gaat. Dus: blijf kritisch in waar je als ouder (en zorgverlener) je informatie vandaan haalt.

  • Pleuntje

    Zelfgemaakte groente en fruithapjes voor babyWij hebben besloten om naar ons kindje te kijken; onze dochter begon vanaf dat ze bijna 4 maanden was het eten uit onze mond te kijken. Een goede drinker is ze niet; borstvoeding liep helaas niet, flesvoeding gaat er wel in maar ze drinkt zelden een fles leeg. Ze groeit echter goed, is keurig op gewicht en erg lang!

    We hebben toen ze 4,5 maand was haar voorzichtig wat wortel laten proeven, in de veronderstelling dat ze het uit zou spugen. Tot onze verbazing trok mevrouw de lepel uit mijn hand en werd ze boos toen we na 3 hapjes wilden stoppen. Duidelijk: ze vond het lekker! We zijn het op gaan bouwen, langzaamaan meer smaken, steeds een paar dagen achter elkaar dezelfde groente…ze vindt ze allemaal even lekker! Nu, na een paar weken, gaan we “mixen” en smaken combineren.. De hapjes maken we zelf, goedkoper en dat “voelt” bovendien toch beter, hoewel we ook echt wel Olvarit in huis hebben voor als we de deur uit gaan.

    Onze dochter geeft duidelijk aan dat ze het lekker vindt, meer wil en eet nu al 150-200 gram groente rond 17uur, daarna om 19uur laatste fles en dan slapen tot de volgende ochtend. Sinds kort krijgt ze ook een beetje fruit in de ochtend en ik vermoed dat er binnenkort een fles gaat vervallen (3 ipv 4). Ik heb erg getwijfeld wat ik zou doen, het consultatiebureau vond dat ze er aan toe was bij amper 4 maanden, om ons heen riep iedereen dat pas vanaf 6 maanden mocht en wij hebben uiteindelijk toch nog even gewacht gewoonweg omdat ons dat beter leek (in die periode bouwden we het inbakeren af, kreeg ze haar prikken en daarbij hadden we een roerige tijd qua voeding achter de rug (reflux, slechte reactie van darmen op verdikte voeding etc.). We hebben ons gevoel gevolgd, ondanks alle adviezen en dat heeft goed uitgepakt; we hebben een kerngezond en vrolijk groente-& fruitmonstertje!!

  • Stéphanie

    Hoi,
    Mijn mening is dat bv gegeven moet worden tot het kind het niet meer wil.
    De aandacht, minder kans op obesitas en al die andere dingen zijn waar, zei het niet dat het leven al peperduur is en bv niks kost en dat zouden moeders in deze tijd juist meer bv moeten gaan even want de andere dingen vinden ze niet meer belangrijk merk ik.