Vaccinaties voorkomen veel verdriet

Dit blog is geschreven in 2015. De informatie is nog steeds juist, maar sindsdien niet aangevuld. Heb je vragen over het vaccineren van jouw kind? Bespreek het met je huisarts of de jeugdarts of -verpleegkundige van het consultatiebureau.

Tegen welke ziekten wordt gevaccineerd? Door welke bacterie of virus worden deze ziekten veroorzaakt? Welke complicaties voorkom je door te vaccineren? Ik maakte een compleet overzicht met antwoorden.

Na de geboorte van een baby krijg je als ouders vaccinatiekaarten toegestuurd met onderstaand vaccinatieschema. Daarbij ook kort en bondige informatie over de inentingen die kinderen tot 12 jaar krijgen om hen zo goed mogelijk te beschermen tegen ernstige infectieziekten.

Meer informatie kun je vinden op rijksvaccinatieprogramma.nl, de site van het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu). Op deze site zie je weer ditzelfde schema en kun je (per ziekte) doorklikken naar meer informatie. Dit kost veel tijd. In dit blog vind je de belangrijkste informatie in een overzicht.

Tegen welke ziekten worden kinderen ingeënt?

Leeftijd	prik 1	prik 2
6-9 weken	DKTP, Hib, HepB	Pneu
3 maanden	DKTP, Hib, HepB
4 maanden	DKTP, Hib, HepB	Pneu
11 maanden	DKTP, Hib, HepB	Pneu
14 maanden	BMR	MenACWY
4 jaar	DKTP
9 jaar	DTP	BMR
12 jaar	HPV 2x 1 prik
14-18 jaar *	MenACWY

* Vanaf najaar 2018

Vragen over vaccinaties

Tegen welke ziekten wordt gevaccineerd?
Door welke bacterie of virus worden deze ziekten veroorzaakt?
Welke complicaties voorkom je door te vaccineren?

Voor een overzicht dat antwoord geeft op deze vragen, klik hier (pdf)

Bijna verdwenen, bijna vergeten

Omdat infectieziekten juist voor heel jonge kinderen gevaarlijk zijn, moeten zij zo snel mogelijk beschermd worden. Daarom worden de prikken al op jonge leeftijd gegeven. In de tweede levensmaand is het immuunsysteem van alle baby’s rijp genoeg.

Het is nodig de inentingen meerdere keren te geven. Vroeger kwamen deze ziekten vaker voor. Na het invoeren van het vaccinatieprogramma zijn veel van die ziekten helemaal of bijna helemaal verdwenen. Daardoor zouden we bijna vergeten hoe ernstig ze zijn en hoeveel leed vaccinatie voorkomt. Inenten blijft nodig om ervoor te zorgen dat deze gevaarlijke ziekten niet terugkomen. Wordt een kind dat is ingeënt toch ziek, dan verloopt de ziekte minder ernstig.

De combinatie van vaccins geeft geen extra of heftiger bijwerkingen dan losse vaccins.

Kinkhoestvaccinatie voor zwangere vrouwen

Kinkhoest wordt veroorzaakt door een bacterie en kenmerkt zich door zeer ernstige hoestbuien. Kinkhoest is vooral gevaarlijk voor jonge baby’s die nog niet of niet volledig zijn gevaccineerd. Een goede manier om je baby tegen kinkhoest te beschermen is om jezelf tijdens de zwangerschap al te laten vaccineren tegen kinkhoest. Na de zomer van 2019 krijgen alle zwangeren deze prik aangeboden. Ben je nu zwanger? Dan kun je via je huisarts, de gynaecoloog of de GGD een maternale kinkhoestvaccinatie regelen. Na de geboorte is jouw baby dan al beschermd tegen kinkhoest.

Ook als je zelf als kind bent gevaccineerd tegen kinkhoest is de maternale kinkhoestvaccinatie nodig. Ook blijft het noodzakelijk om je baby te vaccineren volgens het normale schema van het Rijksvaccinatieprogramma.

Gezondheidsklachten melden

Meer informatie over ziekten en vaccins vind je op de site van het RIVM.

Meld vreemde of heftige gezondheidsklachten die na een prik optreden altijd bij je huisarts of bij het volgende bezoek aan het consultatiebureau. Zij kunnen deze melding doorgeven aan Lareb (Nederlands Bijwerkingen Centrum).
Tot 2011 hield het RIVM de bijwerkingen van het Rijksvaccinatieprogramma bij. Sindsdien doet Lareb dit. Op hun site kun je alle informatie vinden over bijwerkingen. Je kunt gezondheidsklachten ook zelf melden bij Lareb. Dan wordt altijd onderzocht of de klachten te maken hebben met een vaccinatie.

Het is belangrijk ervoor te waken dat ouders/artsen verschijnselen ten onrechte toeschrijven van een bijwerking aan de vaccinatie waardoor een ernstige ziekte bij het kind niet tijdig wordt gediagnosticeerd en behandeld.

Dit is de reden dat kinderen die ziek (aan het worden) zijn of koorts hebben, beter niet gevaccineerd kunnen worden. De (normale) koortsreactie op het vaccin kan ertoe leiden dat de oorspronkelijke ziekte niet goed gevolgd kan worden en toename van koorts/infectie ten onrechte wordt gemist.

Enkele cijfers

(geen volledige opsomming)

Kinkhoest

Kinkhoest komt nog steeds voor, maar ziekte en sterfte door kinkhoest is sinds de invoering van vaccinatie sterk gedaald. Elk jaar zijn er 4.000 tot 8.000 meldingen van kinkhoest in Nederland. De sterfte is gedaald van 150 per jaar halverwege de vorige eeuw naar 1 per 2 jaar nu (meest jonge baby’s).

Per jaar zijn er in Nederland gemiddeld 170 meldingen van baby’s met kinkhoest waarvan zo’n 120 baby’s worden opgenomen in het ziekenhuis. Dit zijn meestal jonge baby’s die nog niet of niet volledig zijn gevaccineerd. In de periode 2005-2014 zijn in Nederland 5 baby’s overleden aan de gevolgen van kinkhoest.

Een goede manier om pasgeboren baby’s tegen kinkhoest te beschermen is om vrouwen tijdens de zwangerschap een kinkhoestprik te geven. In de loop van 2019 krijgen alle zwangere vrouwen deze prik aangeboden. Tot die tijd kunnen zwangere vrouwen deze (op eigen kosten) zelf halen bij de huisarts of GGD.

Difterie

Voordat de vaccinatie tegen difterie werd ingevoerd, overleden er elk jaar gemiddeld 2985 mensen aan deze infectieziekte.
Na invoering van vaccinatie is dit aantal sterk gedaald. In Nederland is sinds 1994 geen sterfgeval meer gemeld. De laatste melding van een difteriepatiënt was in 2012.

Hersenvliesontsteking

Voor de introductie van de Hib-vaccinatie maakten jaarlijks ongeveer 700 kinderen een ernstige Hib-infectie door. In het afgelopen decennium waren er circa 30 gevallen per jaar. Door de verminderde circulatie van Hib-stammen zijn ook niet-gevaccineerde kinderen beter beschermd. Jaarlijks komen er nog ongeveer 10 gevallen van Hib voor bij (gedeeltelijk) gevaccineerde kinderen. Bescherming ontstaat nadat er minstens drie vaccinaties zijn gegeven.

Bof

Vroeger belandden elk jaar 300 tot 800 kinderen en volwassenen in het ziekenhuis met hersenvliesontsteking veroorzaakt door de bof. Tussen 2009 en 2013 was er een toename van bof in Nederland, voornamelijk bij tweemaal gevaccineerde studenten. Redenen hiervoor zijn waarschijnlijk de intensieve contacten die studenten onderling hebben en een afnemende werking van het vaccin over de tijd.

Rode hond

In 2004/2005 was er in Nederland een rodehondepidemie onder jongeren en volwassenen die om religieuze redenen niet waren gevaccineerd, onder wie 33 zwangere vrouwen. Er zijn toen 16 kinderen geboren die in de baarmoeder een rodehondinfectie hadden opgelopen. Bij 10 van hen heeft dat geleid tot aangeboren afwijkingen.

Mazelen

Mazelen is één van de meest besmettelijke ziekten die er bestaan, het is vele malen besmettelijker dan bijvoorbeeld griep. In ontwikkelingslanden sterven per jaar meer dan 300.000 kinderen aan mazelen. In Nederland is het aantal sterfgevallen en zieken spectaculair gedaald sinds de mazelenvaccinatie in 1976 werd opgenomen in het Rijksvaccinatieprogramma. Soms treden nog epidemieën op in gebieden waar veel mensen wonen die om religieuze redenen vaccinatie afwijzen, de laatste keer was dit in 2013-2014.

Meningokokkenziekte

Voordat de MenC * vaccinatie werd ingevoerd waren in de leeftijdsgroepen 1-4 jaar en 15-18 jaar de meeste ziektegevallen. Sinds de start van de vaccinatie in 2002 is het aantal zieken door MenC sterk afgenomen van 230 in 2001 naar 2 in 2013 in de gevaccineerde leeftijdsgroepen. Sindsdien is het totaal aantal gevallen van meningokokken C gedaald naar circa 11 per jaar. Ook in de niet gevaccineerde leeftijdsgroepen daalde het aantal gevallen door minder verspreiding/circulatie.

* Vanaf 2018 uitgebreid. Nu: MenACWY